NIZARI ISMAILIS PROPAGANDA IN THE AGE OF RADWAN BIN TUTUSH, THE SELJUK MELIK OF ALEPPO

Hasan Sabbah liderliğinde İran’da Alamût merkezli faaliyet gösteren Nizarî İsmâilîlerinin propagandasını yaydığı ikinci bölge Suriye bölgesi olmuştur. ve halefleri bölgesine çok sayıda daî göndererek bölgede zaman içinde yapılanmışlardır. gönderilen ilk daîsi El Hekim Müneccim, Selçuklu Meliki Tâcüddevle Tutuş’un oğullarından Halep Rıdvân’ın desteğini alarak Halep’te ortaya çıkmıştır. Haçlılara bölgedeki diğer emirlere karşı kendisine yeni ittifaklar arayan Melik açıktan açığa İsmâillîğin propagandası yapan el Müneccim’in faaliyetlerini desteklemesi Haçlı, güçlere karışık bir süreci başlatmıştır. Öyle ki Rıdvân döneminde yaptıkları propaganda etkin siyaset ile yönetimde dahi rol oynamışlardır. Hatta atabeği veziri olan Cenâhüddevle arasını bozarak Hıms’a gitmesine neden olmuşlardır.
 Müneccim sonrası İsmâilî baş daisi Ebû Tahir zamanında da Rıdvân’dan destek propagandalarını Halep’in güneyindeki Cebelü’s-Sümmak civarında yürüterek kendilerine toprak parçası edinebilmişler hatta giderek söz sahibi olmuşlardır. Bölgede sosyal siyasi huzursuzluğa sebep Halep’e gelen tüccarların kervanlarının yağmaları üzerindeki nüfuzları halkın dikkatini çekmiştir. İsmâilîlerin faaliyetleri Sünnî halkı tarafından yakından takip edilmiş, tepkilere olmuş, halk grup İsmâilîyeyi öldürmüştür. Bu arada meşruiyeti sarsılmıştır. ise Musul valisi Emîr Mevdûd’u öldürtmesi gerginliği anlaşarak değişken yürütmelerine olmuştur.
 makalede, b.Tutuş döneminin dini ele alınırken, bölgesinde yapılanması uyguladığı siyaset, b. Tutuş kurdukları ittifak sebepleri sonuçları yönlü değerlendirilecektir.